29 april 1992 – Rodney King-rellen

Op 3 maart 1991 reed Rodney King door Los Angeles met 2 vrienden, Bryant Allen en Freddy Helms. Ze hadden een basketbalwedstrijd gekeken op tv en flink gedronken en geblowd. Twee politieagenten zagen King met volle vaart door LA rijden en zetten de achtervolging in. King was eerder veroordeeld voor een roofoverval en niet lang daarvoor voorwaardelijk uit de gevangenis gekomen. Als de politie hem zou pakken voor rijden onder invloed moest hij direct weer terug de cel in. Hij hoopte de politie voor te blijven, maar werd uiteindelijk gedwongen te stoppen. Hij en zijn 2 vrienden werden gearresteerd. Door zijn gedrag dacht de politie dat hij onder invloed van drugs was en ze besloten de verdachten uit te schakelen. Alle 3 werden geschopt en geslagen terwijl ze op de grond lagen. King werd 2x getaserd en in totaal 8 agenten sloegen op hem in. Hij werd met meerdere botbreuken, kneuzingen en inwendige bloedingen afgevoerd naar het ziekenhuis. De politie schreef dat de verwondingen kwamen door verzet bij arrestatie, maar een buurtbewoner filmde alles. Toch werden de agenten vrijgesproken en dit leidde tot de dodelijkste rellen in de VS van de 20e eeuw.

Op dit moment zijn er rellen aan de gang in Baltimore, nadat Freddy Gray, een zwarte Amerikaan, niet lang na zijn arrestatie stierf aan zijn verwondingen. Het is nog niet duidelijk wat er gebeurd is: er is niet bekend gemaakt waarom hij werd gearresteerd en de politie zegt geen geweld gebruikt te hebben. Veel Afro-Amerikanen in de stad geloven er niets van. Op 9 augustus werd de 18-jarige Michael Brown door een agent doodgeschoten in Ferguson. Volgens de agent na een vechtpartij waarbij Brown het wapen van de agent probeerde te pakken, volgens getuigen terwijl Brown zijn handen in de lucht hield om aan te tonen dat hij ongewapend was. Toen een jury besloot om de agent niet te vervolgen braken ook daar rellen uit en zo zijn er nog legio voorbeelden.

Rosa Parks was een voorbeeldige burger, die in 1955 gearresteerd werd terwijl ze op de verkeerde plek in de bus zat. Veel van de recente slachtoffers van politiegeweld zijn zelf niet van onbesproken gedrag en critici vinden dan ook dat de mensen die nu in opstand komen beter eerst naar hun eigen gemeenschap kunnen kijken. Het moge duidelijk zijn dat ook Rodney King niet van onbesproken gedrag was, maar onderzoekscommissies daar besloten om ook naar het aandeel van de overheid in het geweld te kijken voordat alles gegooid werd op ‘als je je gewoon aan de wet houdt heb je niets te vrezen voor de politie’.

Van de rellen in 1992 wordt wel gezegd dat ze een gevolg zijn van de Watts-rellen in Los Angeles in 1965. Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog trokken steeds meer Afro-Amerikanen naar de westkust, omdat dit het hart was van de oorlogsindustrie en dus het gebied met de banen. Maar in LA waren segregatiewetten, ook nadat die in 1948 illegaal werden verklaard door het hooggerechtshof. Afro-Amerikanen, Hispanics en Aziaten mochten bijna nergens een huis kopen of huren. Terwijl het aantal Afro-Amerikanen tussen 1940 en 1965 steeg van 64.000 naar 350.000 mochten ze in meer dan 90% van LA niet wonen.

De wijken waren overvol en de blanke bevolking zagen al die nieuwkomers niet zitten. Er werden zelfs aanslagen gepleegd in de arme wijken (brandbommen, brandende kruizen voor de deur, alles werd uit de kast getrokken) maar de politie (de LAPD) pakte dit niet aan. Sterker nog: na een corruptieschandaal in 1951 werd de politie volledig gereorganiseerd en opnieuw opgezet als een soort paramilitaire organisatie. Buitensporig geweld van de LAPD tegen Afro-Amerikanen was geen uitzondering en ook werden mensen zonder aanleiding opgepakt. Alles om ‘de orde’ te bewaken.

Op 11 augustus 1965 werd Marquette Fry gearresteerd omdat hij dronken achter het stuur zat. Hij reed in de auto van zijn moeder en omdat de agent de auto in beslag wilde nemen rende zijn broer naar huis. Zijn moeder kwam en schold haar zoon uit omdat hij met drank op was gaan rijden. De agent ging zich ermee bemoeien, omstanders gingen zich ermee bemoeien en de situatie escaleerde. Een dag later riep de politie de hulp in van de National Guard. 3.900 militairen en 1650 agenten stonden tegenover ongeveer 35.000 heel boze mensen. Na 6 dagen waren er 34 doden en 1.032 gewonden. 3.438 mensen waren gearresteerd en er was rond de $40 miljoen schade.

Blank Amerika zag het als een opstand van losgeslagen criminelen. Zwart Amerika als een terechte daad van verzet. Een onderzoekscommissie onder leiding van voormalig CIA-directeur John McCone stelde dat hoge werkloosheid, slechte woonomstandigheden en belabberde scholen de daadwerkelijke oorzaak van de rellen waren. De commissie adviseerde om te investeren in scholing voor kinderen én volwassenen, betere huisvesting, betere gezondheidszorg, beter openbaar vervoer, meer werkgelegenheid en de politie moest werken aan een beter imago door te laten zien dat ze te vertrouwen waren. Er werd niets gedaan met het rapport. Bendes namen nu de controle over in de wijken, voornamelijk de Bloods en de Crips. De politie trok zich steeds meer terug.

Tijdens de rellen in 1992 stierven 53 mensen, 2.000 mensen raakten gewond en de schade lag ergens tussen de $800 miljoen en $ 1 miljard. Het geweld richtte zich niet alleen tegen de politie, maar ook tegen Aziaten in de wijk. Ook hier gingen commissies aan de slag. Hun conclusie was dat de Afro-Amerikanen en Hispanics onevenredig hard waren getroffen door de recessie die eind jaren ’80 begon. Bedrijven trokken weg uit de steden en gingen naar de rand. Arme mensen hadden niet de mogelijkheid daar te komen (want geen goed openbaar vervoer en geen auto’s) en vonden geen ander werk.

De overheid bezuinigde en overheidstaken werden steeds meer de ‘eigen verantwoordelijkheid’ van mensen. Afro-Amerikanen en Hispanics werkten voornamelijk bij bedrijven, Aziaten hadden vaak kleine bedrijfjes in de wijk. Zij hadden dus nog wel werk, maar namen voornamelijk andere Aziaten aan, waardoor de verhoudingen steeds schever werden. Een commissie van de staat Californië presenteerde het rapport To Rebuild is Not Enough. Hun conclusie? De overheid moet armoede, segregatie, slecht onderwijs, werkeloosheid, ongelijke kansen op de arbeidsmarkt en geweld van de politie tegen de bevolking aanpakken in de arme wijken. Anders gaat het weer mis.

Bill Clinton begon zijn “It’s the economy, stupid”-campagne. Overal in de Verenigde Staten waren vergelijkbare problemen in de steden en Clinton kwam met een plan om de economie en sociale structuren in de binnenstad weer op te bouwen, nadat Ronald Reagan en George Bush de overheid steeds meer hadden geprivatiseerd. In LA kwam het Rebuild LA-programma, waardoor jarenlang honderden voorheen kansloze werklozen werk vonden in onder andere de auto-industrie. Maar het banenprogramma moest in 2005 stoppen: de enige eis die ze stelden voor het banenprogramma was dat deelnemers hun ‘8th grade’ hadden gehaald. Dat is het jaar voor High School als de kinderen 13-14 jaar oud zijn. Ze konden niet meer genoeg jongeren vinden die zo lang op school waren gebleven. En doordat de scholen faalden vielen de andere dominosteentjes ook om. Want alles staat of valt met goed onderwijs.

Het Rebuild LA-plan werd helaas zwaar getroffen door de aardbeving in de San Fernando Valley in LA in 1994. De schade was enorm en om die te herstellen werden de potjes die minder prioriteit hadden leeggehaald. En ja, de rellen waren al lang voorbij. En die hervormingen konden dan later wel weer een keer gedaan worden. Misschien. Of niet. Of anders na de volgende verkiezingen, of zo. Misschien dat de sociale aardbeving dit keer dan toch echt komt, ik hoop zonder tientallen doden en duizenden gewonden, maar blijkbaar zijn die nodig om de situatie wat hoger op de prioriteitenlijst te krijgen. En mocht de overheid na een paar jaar weer denken dat de markt het wel zal reguleren, voorspel ik bij deze alvast heftige rellen in 2050.

 

 

 

Be the first to comment on "29 april 1992 – Rodney King-rellen"

Leave a comment

Your email address will not be published.


*