Ik vermoed dat het al meer dan een jaar geleden is dat een vriendin een link op Facebook zette die ging over de verschrikkelijke omstandigheden van Syrische vluchtelingen. Iemand die ik niet kende reageerde bozig dat ze dat plaatste, want ‘alle moslims zijn terroristen’. Dat schoot bij haar en mij in het verkeerde keelgat en dat vertelden we hem ook. Volgens hem waren wij dom en naïef en hij zei dat alle terroristische aanslagen van de laatste 15 jaar door moslims zijn gepleegd. De discussie etterde voort, maar niemand veranderde van standpunt. Als je de berichten in de media leest dan lijkt het ook of alleen moslims aanslagen plegen, maar dat komt omdat Anders Breivik een ‘massamoordenaar’ wordt genoemd, aanslagen op abortusartsen en –klinieken worden gepleegd door ‘activisten’, en bijvoorbeeld de FARC (in Nederland vooral bekend door Tanja Nijmeijer) een groep ‘communistische rebellen’ is. Volgens de definitie van de AIVD (en die komt redelijk overeen met andere internationale definities) zijn zij toch echt allen terroristen: Terrorisme is het plegen van of dreigen met op mensenlevens gericht geweld, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen of politieke besluitvorming te beïnvloeden. Newsmonkey schreef in januari dit jaar dat uit officiële cijfers blijkt dat 98% van alle terroristische aanslagen in Europa en de VS tussen 2008 en 2013 werden gepleegd door niet-moslims. 

Als ik de Facebookberichten van nu moet geloven (en dat doe ik niet), gaat dat binnenkort veranderen omdat de vluchtelingen die onze kant opkomen allemaal potentiële terroristen zijn, maar waarom zou een terrorist in hemelsnaam op die manier naar Europa willen komen? Wekenlang in de stress, de ellende, de regen, de kou, de angst en het gevaar. Vernederd worden bij grenzen, kilometers lopen met een lege maag, met zere voeten en met vuile kleren aan je lijf. Het is niet mijn idee van een snoepreisje om eerlijk te zijn. En als een vrouw tijdens een inspraakavond van de gemeente zegt dat ze voor de opvang van asielzoekers is in haar gemeente, maar bijna niet gehoord wordt omdat een groep idioten ‘Daar moet een piemel in’ schreeuwt, is dat niet mijn idee van democratie. Eerder van de verkrachting daarvan. Het is bizar dat je op het ene moment schreeuwt dat moslims vrouwen en kinderen seksueel intimideren of verkrachten, criminelen zijn en niet willen integreren en het volgende moment een vrouw seksueel intimideert en later ramen ingooit in de wijk en brand sticht omdat het je democratisch recht is.

In 2000 ben ik begonnen met mezelf en mijn omgeving als menselijke maat te gebruiken bij grootschalige ellende. Toen werden bij Dover 60 Chinezen gevonden in een Nederlandse vrachtwagen. Twee van hen leefden nog en alle anderen waren gestikt. Achtenvijftig doden in een vrachtwagen, ik kon het me niet voorstellen. De woonkamer van mijn ouders is aanmerkelijk groter, maar ik begon me voor te stellen hoe 58 dode mensen in een woonkamer eruit zien omdat het een te abstract getal was. Ik drapeerde ze op de bank, aan de eettafel en toen alle zitplekken op waren legde ik ze op de grond, echt rondlopen kon je toen niet meer. In het begin gaf ik iedereen nog wat persoonlijke ruimte, maar al snel was daar geen plek meer voor. Hoe het voor mij zou zijn om huis en haard achter te laten en elders met niets te beginnen? Ik probeer het me voor te stellen, maar het lukt me nauwelijks. Het is te groot en ingrijpend.

Kort geleden was er bij Pauw een debat tussen Zijlstra en Pechtold. Pechtold verweet de regering dat de reden dat er nu zoveel problemen zijn niet is omdat Nederland het aantal vluchtelingen niet aankan, maar omdat de regering geen voorbereidingen heeft getroffen toen ze zagen dat dit een probleem ging worden en dat ben ik met hem eens. Nu ze echt niet anders kunnen wil de regering eigenlijk alleen maar grootschalige opvang omdat dat goedkoper zou zijn. Ik herinner me dat een paar jaar geleden in het nieuws was dat het onderhoud van opvangcentra zo duur was omdat de overheid alles Europees aan had besteed en daardoor 1 bedrijf het onderhoud deed in alle gebouwen. Een klusje waar de lokale loodgieter €20,- voor zou rekenen werd nu ineens €150,- door de voorrijkosten en het duurde ook nog eens 3 weken voordat er een monteur ingepland kon worden. Schaalvergroting is dus niet zaligmakend. Gelukkig steken de provincies nu de hakken in het zand om kleinschaligere opvang af te dwingen. En het blijkt te werken: gisteren was op het journaal dat de opvang in kleinere groepen ten eerste helemaal niet duurder is en ook nog eens prettiger voor zowel de omwonenden als de vluchtelingen zelf. Want als ik een anoniem nummer ben in een groot complex, vol onzekerheid, vol stress, zonder noemenswaardige privacy en met weinig te doen, zou ik ook een kort lontje hebben.

Dat er te weinig sociale huurwoningen zijn is ook niet de schuld van de vluchtelingen, maar van de overheid en woningbouwcorporaties. Een jaar geleden presenteerde de commissie Van Vliet haar eindrapport na een parlementaire enquête waaruit bleek dat woningcorporaties zoveel extra projecten had om geld te verdienen dat er niets meer over bleef voor de oorspronkelijke kerntaak: kwalitatief goede en betaalbare huizen voor iedereen en de overheid bleek al jarenlang geen toezicht meer te houden. Toen de extra projecten toch niet lucratief bleken te zijn raakte een aantal van de grootste corporaties ernstig in de problemen. Sinds die tijd is het zwartepieten begonnen tussen overheid en woningcorporaties en in de tussentijd hebben de corporaties een groot deel van hun woningbestand moeten verkopen: niemand zat te wachten op de luchtkastelen waar ze eerder hun winst mee haalden. De rekening wordt nu betaald door de huurders en niet door de schuldigen.

Een docent van mij zei ooit dat in Nederland alleen maar veranderingen doorgevoerd worden als we bezet worden door een buitenlandse mogendheid of als de problemen echt uit de hand dreigen te lopen. Wat dat betreft is de stroom vluchtelingen een zegen om de druk op de ketel te houden in Den Haag. Overheid en woningbouwcorporaties moeten ophouden met bekvechten en aan de slag gaan met het bouwen van huizen voor iedereen, Nederlanders en vluchtelingen. Daarmee hebben aannemers weer meer te doen en kunnen weer meer mensen aan de slag in de bouw. Den Haag moet stoppen met de problemen over de schutting te gooien. Het is zinloos om duizenden vluchtelingen in de provincie weg te stoppen waar niemand een kant op kan. Het is dom om straks mensen met een verblijfsvergunning te huisvesten in gebieden waar de werkloosheid heel hoog is. Kleinschalige opvang over het hele land betekent dat ook de duurdere wijken hun steentje bij moeten dragen (de Prinses Julianakazerne in het Haagse Benoordenhout lijkt me een uitstekende locatie).

In de tussentijd kunnen overheid, provincies, gemeentes, woningbouwcorporaties en het COA om de tafel. Nu is het moment voor gemeentes met woningnood om zich te melden aan de onderhandelingstafel. Jullie willen 10 gezinnen huisvesten? Prima: dan willen wij 25 woningen. Jullie willen een complex waar alleenstaande jonge vluchtelingen kunnen wonen? Fantastisch, we hebben al een gebrek aan studentenwoningen, we zetten een nieuw complex neer en jullie betalen de helft. Inventariseer wat je nodig hebt en gebruik het in je voordeel. De manier waarop de afgelopen jaren vaak werd geregeerd was dat in Den Haag een beslissing werd genomen die vervolgens door de strot van de betrokkenen werd geduwd. In het verleden hadden wij daar een andere oplossing voor: het poldermodel. In tegenstelling tot ons koningshuis hebben wij geen privileges op basis van de plaats van onze wieg. Dat wij in Nederland wonen betekent niet dat andere mensen er dan dus niet mogen zijn en zolang dit een stabiel en vredig land is zullen mensen in moeilijkheden daarheen gaan. In de jaren ’90 hebben we tienduizenden Bosnische moslims opgevangen, naast al die andere bevolkingsgroepen uit voormalig Joegoslavië. En wat blijkt? Ze hebben de burgeroorlog niet meegenomen. Ik vermoed dat ze de deur niet platlopen bij elkaar, maar ze schieten elkaar ook niet de tent uit. Ze kwamen hier namelijk niet op zoek naar oorlog, die hadden ze al. Ze wilden vrede en veiligheid, net als wij.