Direct na de verkiezingen heeft zich het motorblok voor een nieuw kabinet gevormd, bestaande uit VVD, CDA en D66. De VVD is de grootste partij, en de andere twee hebben veel gewonnen. Programmatisch staan die drie partijen ook redelijk dicht bij elkaar. Wel schijnt de persoonlijke relatie tussen Rutte en Buma niet zo goed te zijn, maar ik heb nog nooit gehoord van iemand die wel een goede relatie met Buma heeft. Buma de boeman, zullen we maar zeggen.

Een probleem kan ook nog zijn dat CDA en D66 verschillend denken over immateriële zaken, maar dat is een kwestie van tijd. Over tien jaar noemt het CDA het recht op stervenshulp een verworvenheid van onze Joods-Christelijke beschaving die bedreigd wordt door de aanstormende islamitische hordes.

Probleem is dat de motorblokpartijen maar 71 zetels in de Tweede Kamer hebben, en dus wordt er naast de drie fractievoorzitters nog een vierde man gezocht, een vrouw zal het wel niet worden. Die kan dan plaats nemen in de bijwagen. Er zijn daarvoor drie opties: GroenLinks, de ChristenUnie en de PvdA. De PVV wordt gelukkig door de anderen uitgesloten, de SP heeft zichzelf uitgesloten. Geen ‘Pak de macht’, ook niet een stukje.

Van deze drie is GroenLinks de grootste, en ook de enige winnaar. GroenLinks is zelfs de grootste winnaar van deze verkiezingen. Het ligt dan ook voor de hand dat daar nu mee gesproken wordt, maar het probleem is wel dat GroenLinks programmatisch erg ver afstaat van de VVD en het CDA, en op sociaal-economisch terrein toch ook van D66. De ChristenUnie staat dichter bij CDA en VVD, maar bij immateriële punten tegenover D66.

Op basis van programmavergelijking alleen zou de PvdA het meest geschikt zijn om in de bijwagen plaats te nemen. Dat zou zeker de VVD het liefste willen, want die zijn zeer bedroefd over het in hun ogen onverdiende pak slaag dat de PvdA van de kiezer gehad heeft. De VVD heeft ook nog nooit zo’n goede minister van Financiën gehad als Dijsselbloem.

Helaas, de PvdA heeft een beetje veel verloren, en dus laat Asscher zijn beurt voorbijgaan. Maar wanneer er in een later stadium een beroep op de PvdA wordt gedaan zal de partij natuurlijk het landsbelang niet kunnen negeren, het land moet regeerbaar blijven. Dijsselbloem kan dan gewoon minister blijven, al zal Asscher Lianne Ploumen voor moeten laten gaan. Maar de electorale risico’s zijn beperkt, meer dan negen zetels zal de PvdA niet verliezen.

Met deze opstelling steekt Asscher een dolk in de rug van Klaver. Want hij zegt tegen VVD en CDA: je hoeft geen ingrijpende concessies te doen aan GroenLinks, want wanneer deze formatiepoging faalt, staan wij in de coulissen klaar om het over te nemen. En al wordt de opwarming van de Aarde steeds manifester, wij zijn niet voor zulke drastische milieumaatregelen als GroenLinks.

In plaats van GroenLinks een dolk in de rug te steken, zou de PvdA zich ook naast GroenLinks kunnen opstellen, zoals Ronald Plasterk bepleitte. Dan laten GroenLinks en de PvdA zich niet tegen elkaar uitspelen, en kunnen ze binnen het kabinet samen meer macht uitoefenen. Wanneer de twee partijen één fractie vormen, betekent dat wel dat de PvdA minder regie houdt, maar er staat een linksere uitkomst van de formatie tegenover.

Laat men zich realiseren dat van degenen die in 2012 op de PvdA stemden, er dit jaar meer op GroenLinks hebben gestemd dan op de PvdA. Daaraan heeft GroenLinks tien van zijn veertien zetels te danken (incl. een evenredig deel van de nieuwe kiezers). Zo bekeken is GroenLinks al de PvdA 2.0.