Ook deze week – want het begint inmiddels traditie te worden – kunnen we in NRC lezen dat alles de schuld van de elite is. Eelco Runia schrijft dat zij door hun gevoel van entitlement, hun geprivilegeerde hang naar voorrecht, de verkiezing van Trump veroorzaakt hebben.

Dat is natuurlijk gelul. Trump’s kabinet is het meest elitaire ooit – ze bezitten met z’n zeventienen meer dan de armste 30% van Amerika bij elkaar. Zijn kiezers waren – ook in de staten waar hij onverwacht won – het rijkere segment van de bevolking.

Waarom blijft deze leugen dan maar terugkeren? Dat is simpel: het is een politieke strategie. Het is een afleidingsmanoeuvre. Wie de Trump-verkiezing in het schema van elite-volk wil duwen doet een poging om af te leiden van het feit dat de werkelijke elite de teugels weer stevig in handen heeft.

Het volk bestaat niet. Het volk is enkel een speelbal, een retorisch trucje, een troefkaart waar de elite zich van bedient om hun punt kracht bij te zetten. Wie het volk bij de ander neerlegt, heeft het spel bij voorbaat al verloren.

Als iedereen die tot het volk behoort populist is, en iedereen die tot elite hoort niet, hoe zit het dan met de mensen in Easterlittens, een obscuur gehucht in de armste provincie van Nederland, die een huis voor een familie vluchtelingen geregeld hebben? Zijn die geen volk? En Theodor Holman, die zo ongeveer vergroeid is met de klinkers van de Grachtengordel, is die geen elite?

De scheidslijnen die er werkelijk toe doen zijn tussen de elite onderling. Als je iedereen die geen stratenmaker is bij elkaar op een hoop gooit, dan stop je een kunstenaar in dezelfde categorie als een bankdirecteur, terwijl die echt verschillende politieke opvattingen zullen hebben. En ik kan je wel vertellen welke van die twee de meeste politieke invloed heeft. En dat is waar het echt om gaat: wie hebben het echt voor het zeggen in dit land? Als je niet naar macht kijkt, dan is ‘elite’ een onzinbegrip. Er is geen geheim genootschap van Vrij Nederlandlezers. Er is wel een genootschap van grootkapitaal. Die maken de dienst uit in het land.

En natuurlijk, een Runia zal zeggen dat het daar niet om gaat. Hij zal zeggen dat het om culturele issues gaat. Maar dat is slechts een politieke mening vermomd als feitelijke constatering. Zijn stuk staat daar bol van: hoewel hij z’n politieke voorkeuren angstvallig verbergt achter wollig, technisch taalgebruik, is het duidelijk dat hij de verkiezing van Trump prachtig vindt. Zijn verkiezing is een een ‘spektakel [dat] sublieme aantrekkingskracht op ons uitoefent’.

Spreek voor jezelf, man! De meeste Amerikanen hebben een hekel aan ‘m. Hij staat op de laagste approval rating ooit voor een aankomende president. Het gros van zijn plannen is al gesneuveld voordat hij geïnaugureerd is.

Het is ook veelzeggend dat Runia – een historicus – zijn enige historische vergelijking ver in het verleden gekozen heeft: in het Italie van de Renaissance. Ik kan u namelijk nog wel een recentere politieke stroming noemen die daadkracht boven ratio stelde, die anti-intellectualisme aanprees en die geloofde dat grootse daden de voortgang van de geschiedenis bepalen.

Wilt u helpen in de strijd voor alles wat goed en mooi is? Steun dan de Publieke Tribune!