Zeer binnenkort zal de omstreden Participatiewet in de Kamer voorkomen. Een van de nieuwe regels in deze wet is dat een tegenprestatie voor een uitkering verplicht wordt. Nu mogen gemeentes nog kiezen van welke groepen ze een tegenprestatie vragen, en bijvoorbeeld gehandicapten uitsluiten. Het plan is om gemeentes die ruimte te ontnemen. Iedereen die een uitkering ontvangt moet en zal werken.

Met deze regel wordt het minimumloon feitelijk uit de Nederlandse wet weggestreept. Immers, je recht hebben is een ding, je recht krijgen een ander. Als het alternatief arbeid tegen bijstandsniveau is, dan dicteert de wet van vraag en aanbod dat op termijn de vrije markt zijn weg naar dat nieuwe minimum zal vinden. Door de sluizen open te zetten op de onderkant van de arbeidsmarkt, pakt Klijnsma op termijn honderdduizenden Nederlanders 30% van hun loon af. Alle beloftes dat er op lokaal niveau aan maatwerk gedaan zal worden zijn waardeloos: de goede bedoelingen van een PvdA-raadslid zijn geen partij voor de ijzeren wetten van de economie.

Overigens is het huidige systeem ook al verre van perfect: zelfs met de beperktere inzet die nu toegestaan is, zijn er al gevallen bekend waarin mensen in de bijstand hun oude werk moesten doen voor minder. Echter, alle argumenten voor participatie gelden ook voor participatie voor een beperkte groep, maar als je de groep beperkt houdt kun je de druk op de onderkant van de arbeidsmarkt zo minimaal mogelijk houden. De huidige situatie heeft dus alle voordelen van de voorgestelde nieuwe situatie, en 1 groot nadeel minder. Waarom wil men het dan veranderen?

Follow the money is een goede regel als het gaat om politiek. Wie wordt er beter van deze maatregel? Het simpele antwoord is: niemand, behalve louche bedrijven die aan de onderkant van de arbeidsmarkt opereren. De omstandigheden staan daar al sterk onder druk, en hoewel er in principe wettelijke bescherming is, is de neerwaartse druk op de arbeidsvoorwaarden heel sterk. Doordat onbetaald werk dreigt wordt de onderhandelingspositie voor betaald werk alleen maar slechter.

Natuurlijk zijn er ook mensen die voor deze wet zijn uit een bepaald rechtvaardigheidsgevoel. Het idee dat je iets terug moet doen voor iets dat je krijgt appeleert aan een soort basaal idee van eerlijkheid, en dat erken ik. Echter, het is wel heel kortzichtig om zo te denken. Je offert tien schoonmakers op om een bijstandsgerechtigde aan het werk te zetten. Dat is een stap om van Nederland een lagelonenland te maken.