Ik wil een bekentenis afleggen: ooit was ik technocraat. Vijf jaar geleden geloofde ik dat politiek het beste aan ambtenaren kon worden overgelaten. Alle essentiële vragen waren toch beantwoord? De Paarse consensus van vrije markten en vrije mensen was het antwoord op alles. Natuurlijk, we moesten zorgen dat niemand zou verhongeren, maar in een braaf land als Nederland zou dat toch niet gebeuren? Politici waren gewoon overbodig. Het CPB en het CBS, en de rest van het uitstekende Nederlandse overheidsapparaat, zij konden de detailproblemen wel oplossen. Als ik al stemde, dan stemde ik D66, de partij voor brave mensen zonder mening.

Wat is er veranderd? De crisis kwam. Eerst merkten we er niet zoveel van, maar na een jaar of wat begon ook in Nederland de ellende toe te nemen. Werkloosheid was ooit een getal op het journaal, maar werd een harde realiteit voor mensen in mijn omgeving. Verdringing van arbeid, eens alleen het spookbeeld van de FNV, werd rauwe werkelijkheid. Winkelstraten liepen leeg omdat niemand zijn geld meer durfde uit te geven.

En dit was het ergste: terwijl de wereld veranderde, bleef het politieke debat hetzelfde. Ik geloofde dat in 2008 de verstandige mensen wel voor een verstandige koerscorrectie zouden zorgen: het laten oplopen van het begrotingstekort, en het stimuleren van de economie via overheidsuitgaven. Ik geloofde dat ze zouden doen wat er in ieder economieboek stond. In plaats daarvan werd door heel Europa een radikaal programma van bezuinigingen ingezet.

De oude waarheden van de tijd van Paars, die zeiden dat sociaal vangnet en economische groei elkaars vijanden waren, werden nog steeds van links tot rechts verkondigd. De economische gebeurtenissen bewezen het ongelijk van de verstandige mensen, maar er veranderde niets. Dat deerde niemand. Sterker nog: in plaats van dat de oude waarheden het veld ruimden, werden zij met nieuwe verbetenheid verkondigd. Onze bestuurders leken voor mij steeds meer op ware gelovigen, voor wie iedere tegenslag een test van standvastigheid is.

Kortom: het werd me duidelijk dat de zichzelf rationeel en verstandig noemende bestuursconsensus dat helemaal niet is. Het is een politieke mening, net als iedere andere, die zichzelf de mantel van de onvermijdelijkheid heeft aangetrokken. Politieke belangen zijn vervlecht met economische rationaliteit. Het gevoerde beleid is een ideologische poging om de verzorgingsstaat af te breken, geen economische noodzaak. Je kunt politiek niet aan ambtenaren over laten, omdat het dan onvermijdelijk in de greep van een of ander belang komt. Tegenstrijdige belangen zijn een inherent onderdeel van politiek, en wie dat ontkent geeft de macht bij voorbaat al aan een ander

Politiek is persoonlijk en publiek tegelijkertijd. Het is een plek waar grote ideeën in aanraking komen met hoe jij of ik de wereld ervaart. Dat maakt het zo fascinerend. Vanuit dat perspectief zal ik de komende tijd columnist zijn op deze site.

Column voor website PvdA Leiden