Rechtse hypocrisie over Turkije

Populistische rechts heeft een hekel aan alles wat de volkswil beperkt. Ze zijn groot fan van referenda. Als een verdrag of rechtelijke uitspraak in de weg van Geert Wilders staat, dan moeten die aan de kant. Van de rechtsstaat hebben ze nog nooit gehoord. Dat wil zeggen: totdat de volkswil pro-moslim is. Dan is de bedreiging van de rechtsstaat ineens voldoende om een militaire coup te rechtvaardigen. Dan staan diezelfde opiniesites die normaal gesproken klagen over slappe D66-rechters ineens vol met jammerklachten omdat een populist populistische dingen doet, zoals de invloed van de rechterlijke macht beperken en op ‘verzoek van het volk’ de doodstraf herinvoeren.

Het is van tweeën een, jongens: of we accepteren dat het principe van juridische onafhankelijkheid – samen met al die andere vervelende beperkingen op regeringsmacht – overal zou moeten gelden, of nergens. Ik sta persoonlijk achter dat principe, en ik ben dus zowel tegen Erdogan als tegen de anti-rechtsstatelijke ideeën van Wilders. Maar als jullie daar anders over denken, wees dan op z’n minst consequent en kom niet lopen janken als het overtreden wordt door iemand die jullie niet mogen.

Die dubbele houding heeft gevolgen. Het viel me op hoe weinig zinnigs het westen eigenlijk in te brengen had over de gebeurtenissen in Turkije. Afgezien van figuren zoals Wilders – die geen moeite hadden om een kant te kiezen – waren westerse politici tijdens de coup zelf opvallend terughoudend. Normaal gesproken zou een militaire coup bij een bondgenoot (want: NAVO-lid) meteen door iedereen veroordeeld worden; nu gebeurde dat niet. Deels zal dat iets te maken hebben gehad met het feit dat niemand de uiteindelijke winnaar voor het hoofd wilde stoten, maar deels was dat ook omdat er geen goede kant te kiezen was. Erdogan is geen lieverdje: zijn aanhangers hebben op bloedige wijze met de coupplegers afgerekend, maar er is geen enkele reden om te denken dat het andersom anders geweest zou zijn.

De situatie in Turkije is wat mij betreft een herinnering aan het feit dat wij als westen squeaky clean moeten zijn als we de rest de maat willen nemen. Als we een uit de hand gelopen situatie als in Turkije willen beïnvloeden (bijvoorbeeld door via de EU druk uit te oefenen), dan kunnen we zelf geen hoekjes afsnijden. We klagen over landen waarin moslims voorgetrokken worden, maar ondertussen pleit ook een van de twee Amerikaanse presidentskandidaten voor religieuze discriminatie. We klagen over populisten die zichzelf met behulp van religie in het zadel houden, maar ondertussen bazelt het hele Nederlandse commentariaat wat af over de inherente superioriteit van de Joods-christelijke cultuur. Het was zo ongelofelijk makkelijk voor beide zijden om met voorbeelden van westerse hypocrisie aan te komen zetten – denk aan de revolutie in Kiev, die op grote morele steun van het westen kon rekenen – dat we eigen helemaal buitenspel stonden. Dat lijkt me geen gezonde basis voor buitenlands beleid.

Is er dan nog een goede kant in deze clusterfuck? Misschien moeten onze gedachten eens uit gaan naar de Koerden, de Alewieten en de andere minderheden die Turkije rijk is. Voor hen was de uitkomst van de coup een kwestie van of ze door de kat of door de hond gebeten zouden worden: noch in een religieuze, noch een nationalistische eenheidsstaat is er plek voor hen.

1 Comment on "Rechtse hypocrisie over Turkije"

  1. Boris Boring | July 22, 2016 at 10:58 am | Reply

    “Maar als jullie daar anders over denken, wees dan op z’n minst consequent”

    Waarom is het toch zo’n deugd consequent te zijn? Uw hele betoog is gebouwd rond die aanname. Wat als het nou eens heel bruikbaar zou zijn om NIET consequent te zijn? Wat je dan wint is dat je de situatie mee kan wegen in je oordelen en beslissingen (als je ergens invloed op hebt).

    Het lijkt me daarom goed mogelijk – om TEGEN Erdogan te zijn wegens het arresteren van 2700 rechters, en tegelijk ook kritiek te hebben op een mono-cultuur onder rechters in Nederland (zo die er al zou zijn). Je hebt volgens mij alle recht om de achtergrond en situatie van beide landen mee te nemen.

Leave a comment

Your email address will not be published.


*